İnsanlar Algoritmaların Değerlendirme Yetisine Güveniyor

Şirketler, değerlendirme elde etmek için büyük veriye yönelmeye devam ederken insanların bunu yapmayacağını, algoritmalara karşı tedbirli olduğunu ve makinenin verdiği tavsiyeye bir insan dokunuşu yapılmasını istediklerini varsayıyor. Sanal yardımcılar Siri ve Alexa’yı ve onlara verilen insan niteliklerini düşünün. Yapılan yeni bir araştırma, insanların algoritmalara güvenmediği şeklindeki kabulü mercek altına aldı. Vardığı sonuç ise bu görüşün yanlış olduğu.

Altı araştırmadan oluşan bir dizi çalışmada 1.260 katılımcıdan çeşitli konularda tahminlerde bulunmaları istendi: En çok dinlenen şarkı sıralamalarından tutun online ortamda tanışan iki sevgili adayının uyumluluğuna kadar. Daha sonra bir insan ya da bir algoritma, katılımcılara tavsiyeler verdi ve tahminlerini gözden geçirmeleri için şans tanındı. Katılımcılar, algoritmadan geldiğini düşündükleri tavsiyeye daha çok güveniyordu. Bu çalışmanın ardından yapılan başka bir çalışmada ise ulusal güvenlik uzmanları ve sıradan insanlar, iş dünyasına ilişkin ve jeopolitik olaylar hakkında tahminlerde bulundu. (Bu örüntü yalnızca sıradan insanlar içindi.) Uzmanlar, kaynağın ne olduğu söylenirse söylensin aldıkları tavsiyeyi önemsemedi. Üstelik devam niteliğindeki başka bir araştırma uzmanların tahminlerinin daha yanlış olduğunu ortaya koydu. Yapılan son çalışmaya göre insanlar, başkasının değerlendirme yetisi ile algoritmanınki arasında bir seçim yapmak zorunda kaldığında algoritmayı seçiyor. Fakat söz konusu seçim kendi değerlendirme yetileri ve algoritmanınki arasında olduğunda algoritmaya olan güvenleri azalıyor.

Araştırmacılar bunu şöyle açıklıyor: “Çalışmalarımıza göre insanlar, algoritmalardan tavsiye alma konusunda rahatlar. Hatta bazen başkalarından ziyade algoritmalara daha çok güveniyorlar. [Bu] sürecin içindeki “insan” birleşenini vurgulamaya çalışmak gerekli olmayabilir. Belki de kararlarını büyük ölçüde algoritmalarla aldığını ileri süren şirketler (Netflix ve Pandora gibi) doğru düşünüyor.”

ARAŞTIRMA HAKKINDA “Algorithm Appreciation: People Prefer Algorithmic to Human Judgment” Jennifer M. Logg, Julia A. Minson ve Don A. Moore (Organizational Behavior and Human Decision Processes, ön makale)