Astınızın Eleştirisi Sizi Daha Yaratıcı Yapar
Cambridge University’den Yeun Joon Kim ve Ohio State University’den Junha Kim, Kore sağlık gıda şirketlerinde üç aylık performans sırasında ürün geliştiricilerinin aldığı yukarıdan aşağıya, aşağıdan yukarıya ve yatay geribildirimleri değerlendirdikleri bir saha deneyi gerçekleştirdiler. İki ay sonra her bir yöneticinin yaratıcılığını nasıl değerlendirdiğini incelediler. Bir yönetici veya bir çalışma arkadaşı tarafından olumsuz geribildirim verilen kişilerin düşük düzeyde yaratıcılık gösterdiği ancak daha alt kademedeki bir çalışan tarafından eleştirilen yöneticiler için bunun tersinin doğru olduğu gözlendi. Sonuç:
Astınızın Eleştirisi Sizi Daha Yaratıcı Yapar
Profesör Yeun Joon Kim, Tezini Savun
Yeun Joon Kim: İnsanlar genelde olumsuz geribildirimlere iki şekilde yanıt verirler: Kendilerini tehdit altında hissedebilir, denemeye isteksiz olabilir ve çalışmalarından uzaklaşabilirler ya da mevcut performanslarıyla ilgili sorunları belirleyebilir ve işleri tamamlamak için daha iyi stratejiler uygulayabilirler. İnsanların hangi şekilde tepki verdikleri, geribildirimin nereden geldiğine bağlıdır. Çalışanlar bir patron veya bir çalışma arkadaşı tarafından eleştirildiğinde kendilerini tehdit altında hissetme eğilimi gösterirler. Ancak liderler, yönettikleri çalışanlar (takipçileri) tarafından eleştirildiğinde görevlerinde daha iyi olmaya odaklanma olasılıkları yüksektir.
HBR: Neden astlarının yöneticilerin zayıf yönlerini işaret etmesi onlar için iyidir? Bu, aynı zamanda egoya bir darbe demektir. Bunların tümü güç dinamiğiyle ilgili. Çalışanlar bir üstünden olumsuz geribildirim aldıklarında bu, kendileri hakkındaki düşüncelerini etkiler ve geleceğe dair endişeli hale getirir çünkü tüm kozlar patronların elindedir; çalışanları değerlendirir, terfi ve ücretlerini belirlerler. Bir çalışma arkadaşından gelen eleştiri de muhtemelen bir miktar güvensizlik yaratacaktır; sonuçta meslektaşlar genellikle aynı kaynaklar ve fırsatlar için rekabet ederler, bu nedenle olumsuz geribildirimler birinin yeteneklerini aşağılama çabası ve benlik saygısına saldırı olarak bir güç oyunu gibi hissettirebilir. Bir yönetici bir çalışan tarafından eleştirildiğindeyse daha az tehdit hissedilir zira çalışanın, patronun kaynakları ve ödülleri üzerinde herhangi bir kontrolü yoktur.
Yöneticilerin yaratıcılığı ne kadar arttı? Süpervizörlerden gelen yorumlara göre, astlardan olumsuz geribildirim aldıktan sonra yöneticilerin yaratıcılığı ortalama yüzde 9 oranında arttı. Yöneticiler yaşça daha büyük ve daha deneyimli oldukları için eleştirilere kulak asmayarak bununla daha iyi başa çıkabiliyor olabilir mi? Durum böyleyse eleştiri ve yaratıcılık arasındaki pozitif ilişki, yaşça daha büyük ve daha uzun süre boyunca görevde olan yöneticilerde daha güçlü olmalıydı. Her ikisini de test ettik ancak böyle bir etki bulamadık.
Sonuçlar erkek ve kadın yöneticiler için aynı mıydı? Bu soruyu çok duyuyorum. Biz de bunu inceledik ancak ikisi arasında hiçbir fark göremedik.
Bir patron, görevinde yeniyse veya yetenekli değilse ya da daha da kötüsü, gerçekten kendine güveni yoksa bir astın olumsuz geribildiriminin bu yararlı etkiye sahip olmasını bekler misiniz? Kişilik farklılıklarını kontrol edemedik, bu nedenle verilerimiz bu soruya cevap veremez. Ama içten içe hissettiğim şey, eğer bir patron yüksek düzeyde nevrotikliğe sahipse muhtemelen kendini gerçekten tehdit altında hissedecektir ve bu yaratıcı görevlerdeki performansa zarar verebilir. Araştırmanıza katılan çalışanlar Koreli bir şirkette çalışıyordu. Kültürel normlar sonuçları etkileyebilir mi? Bu konuda endişeliydik. Kore’de utanç ve güç, göze çarpan kültürel faktörlerdir. Hiç kimse bir çalışanın bir yöneticiyi tehdit edebileceğini düşünmez, bu yüzden patronlar için astlardan eleştiri almak kolay olabilir. Bu kez bir Kuzey Amerika üniversitesinde lisans öğrencileri ile ikinci bir çalışma yaptık. Katılımcılara yönetici, ast veya görevdeş rolleri verdik ve onlara bu rollerde diğer katılımcılardan geribildirim alacaklarını söyledik. Ancak aldıkları yorumları ve yorumların geldiklerini düşündükleri yönleri değiştirdik. Daha sonra katılımcılardan örgütsel meseleler hakkında yaratıcı fikirler bulmalarını istedik ve bağımsız hakemlerin sonuçları değerlendirmesini istedik. Koreli firmada gördüğümüzle aynı sonucu bulduk: İnsanlar olumsuz geribildirim aldıklarında ve bunun bir yöneticiden ya da bir görevdeşten geldiğine inandıklarında kendilerini tehdit altında hissettiler ve yaratıcılıkları zarar gördü. Eleştirinin astından geldiğine inandıklarındaysa yaratıcılıklarında artış gözlendi.
Oldukça yaratıcı, fantastik bir patronum var. Ancak aniden işini eleştirmeye başlasam bana en azından biraz kızmaz mıydı? Herhangi bir yönden olumsuz geribildirim aldığınızda şüphesiz bu size kötü hissettirir. Ancak çalışmamız, çalışanlarından gelen eleştirilerle karşı karşıya olan yöneticilerin bu olumsuz duyguyla başa çıkabileceğini ve yaratıcılıklarını geliştirmeye odaklanabileceklerini gösteriyor.
Sorunuz, hakkında veri toplamayı kısa süre önce tamamladığım başka bir araştırma projesiyle ilgili. Kore’deki ikinci bir şirkete gittim ve misilleme olarak görülebilecek yönetimsel eylemleri ölçmek için anketler kullandım. Daha sonra ilgili çalışanların bu patronlara önceki performans değerlendirme turlarında herhangi bir olumsuz geribildirim verip vermediklerine baktım. Sonuçlar açıktı: Eleştirmenlere karşı misilleme yapıldı. Bu nedenle yöneticiler eleştirilere yaratıcılıklarını artırarak cevap verseler bile bu, ödeşmeyecekleri anlamına gelmiyor.
Gerçekten mi? Adımlarımı izlemem gerekiyormuş gibi geliyor. Biraz dikkatli olmalısın. Bu şirkette üç çeşit misilleme gördüm: Yöneticiler, çalışanların performans değerlendirmelerini kasten düşürdü. Saldırgan hale geldiler ve hatta ağır sözler söylediler. Çalışanları sosyal dışlanmaya maruz bıraktılar ki bu, çok üzücü.
Şirketler, yöneticilere giden olumsuz geribildirimleri anonimleştirerek ve toplayarak sorunu çözebilir mi? Evet, şirketlerin tüm geribildirim akışlarını yukarıdan aşağıya, aşağıdan yukarıya ve yatay olarak ölçmeleri ve bilgileri sunarken onları ayırmak yerine akışları birleştirmeleri akıllıca olabilir. Örneğin, “Bu, astlardan gelen toplu geribildirimdir” dememeliler çünkü patronlar tüm astlara karşı misilleme yapabilir. Bunu şimdi tek bir şirketle test ediyorum.
Olumlu geribildirim hakkında ne düşünüyorsunuz? Bunu incelediniz mi? Nihayetinde övgü ve yaratıcılık arasında bir ilişki olmadığını buldum çünkü iki karşıt mekanizma söz konusu. Olumlu geribildirim yaratıcılık için iyi olabilir; insanları saygın hissettirir ve sonuç olarak işlerinde daha fazla çaba gösterebilirler. Ancak işinizle ilgili iltifat aldıktan sonra şu anki haliyle mükemmel olduğunu düşünerek bunu geliştirmek için hiçbir şey yapmamanızın da bir sonucu vardır.
Bu konuyla nasıl ilgilenmeye başladınız? Mezun olmadan önce gerçekten müthiş bir yazılım mühendisiydim. Tonlarca olumsuz geribildirim aldım. Çoğu insan gibi ben de bundan hoşlanmadım ve bunun sonucunda yaratıcılığımın zarar gördüğünü düşündüm. Yazılım mühendisliğinde yaratıcık çok önemlidir. Ancak daha sonra sürekli eleştirel yorumlar aldığınız akademiye döndüm ve olumsuz geribildirimlerin de gelişmeme yardımcı olacağını görmeye başladım. Hem iyi hem de kötü sonuçlar doğurabileceğini gördüm ve bunu incelemeye karar verdim. Şirketler yukarıdan aşağıya ya da yataydan gelen olumsuz bildirimlerin insanların yaratıcılığını öldürmesini nasıl engelleyebilir? Yönetici ve görevdeş değerlendirmelerini bir köşeye bırakmalı ve eleştirinin sadece aşağıdan yukarıya doğru geldiğinden emin olmalılar diyebilir miyiz? Araştırmamızdaki Koreli şirket, çalışanların patronlarına olumsuz geribildirim vermeleri için resmi bir sistem uyguladı. Bu bir olasılık. Bir diğeri objektif geribildirim sağlayan otomatik bir sistem oluşturmaktır. Örneğin bir yazılım programındaki hata sayısını veya satış elemanının sattığı mal hacmini sayan bir algoritma işe yarayabilir. Bu durumlarda, insanların olumsuz geribildirimler yüzünden tehdit altında hissetmeleri için bir neden olmaz zira bu, bilgisayardan gelir. Makul ölçüde eleştiri, bir patronun yaratıcılığını artırıyorsa daha fazla eleştiri patron için daha da iyi olur mu? Misilleme üzerine yaptığım araştırmayı tamamen görmezden gelseydim şunu söyleyebilirdim: Çalışanlar tüm olumsuz geribildirimlerini yöneticileriyle paylaşmalıdır. Bu üst düzeydekilerin yaratıcılığını gerçekten artıracaktır. Ancak sonraki çalışmalarım, eğer çalışanlar bunu yaparsa ileride bunun olumsuz sonuçlarıyla karşılaşabileceklerini gösteriyor.
