Birleşme ve Satın Almalarda Kayda Değer Bir Artış
Deloitte Türkiye tarafından yayımlanan ve Türkiye’de birleşme ve satın almaların genel görünümünü ortaya koyan rapora göre, Covid-19 pandemisinin damgasını vurduğu bir yıl olan 2020’de birleşme ve satın alma işlemlerinde kayda değer bir toparlanma görüldü, tarihi rekor olan 304 adet işlem ile yaklaşık 9 milyar dolar değerinde işlem hacmi gerçekleşti. Yıllık işlem hacminin son 10 yıl ortalamasının altında kalmasına rağmen işlem hacminde görülen artış bir önceki yıla göre yüzde 70’lik bir büyümeye işaret ediyor.
Birleşme ve satın alma işlemlerinde erken aşama yatırımlarındaki hareketlilik de dikkat çekiyor. Öne çıkan iki mega işlem, toplam işlem hacminin yüzde 40’ını oluşturdu. Türk mobil oyun şirketi Peak Games’in ABD’li Zynga tarafından 1,8 milyar dolar gibi rekor bir değer ile satın alınması, Türkiye’nin ilk unicorn işlemi olarak tarihe geçti. Bu işlemde Zynga tarihinin en büyük satın alımını gerçekleştirirken, söz konusu yatırım bir Türk girişiminin en büyük işlemi oldu. Yıllık işlem hacmini önemli ölçüde etkileyen bir diğer mega işlem, GSM operatörü Turkcell’in kontrol hissesinin 1,8 milyar dolara Türkiye Varlık Fonu tarafından devralınması oldu.
Rapora göre yabancı yatırımcılar 4,6 milyar dolarlık 82 adet satın alma işlemi ile toplam yıllık işlem hacminin yüzde 51’ini oluşturdu. Yabancı yatırımcıların toplam işlem hacmi halen son 10 yıllık ortalamaların altında olmasına rağmen, 2020’de bir önceki yıla göre yüzde 35 oranında arttı. Avrupalı yatırımcılar toplam değeri 1,2 milyar doları aşan 47 işlem ile liderliği üstlendi. Öte yandan, Kuzey Amerika’daki yatırımcılar 13 işlem ile, Körfez Bölgesinden Katarlı yatırımcılar ise dört işlem ile ön sıralarda yer aldı. Türk yatırımcıların dahil olduğu işlemlerin toplam değeri de iki katından fazla artarak 4,4 milyar dolar oldu. Türk yatırımcıların satın almaları 222 adet işlem ile geçtiğimiz yıla göre yüzde 37 oranında artış gösterdi.
Finansal yatırımcı işlemleri, 2020 yılında 165 işlem ile tüm zamanların en yüksek sayısına ulaştı. İşlem sayısında yüzde 90’lık bir büyümeye denk gelen bu hareketlilik ile finansal yatırımcılar 2020 yılında yaklaşık 4 milyar dolar değerinde işlem gerçekleştirdi. Toplam finansal yatırımcı işlem sayısına yüzde 81’lik bir oranla en çok girişim sermayesi fonları ve melek yatırımcılar katkıda bulundu. Girişim sermayesi fonları ve melek yatırımcılar tarafından desteklenen internet ve mobil hizmetler ile teknoloji, sırasıyla 71 ve 42 işlem ile en çok talep gören sektörlerden ikisi oldu; bunu finansal hizmetler, e-ticaret, enerji ve lojistik ile ulaştırma sektörleri izledi.
Özel sermaye yatırımları yaklaşık 1 milyar dolarlık işlem ile bir önceki yılın hacmini aşmakla birlikte, son 5 yıllık ortalamanın altında kaldı. Geçen yıla benzer şekilde, özel sermaye yatırımları finansal yatırımcı işlem sayısının yüzde 12’sini oluşturdu. Özel sermaye fonlarının portföy yönetimine ve çıkış işlemlerine odaklandığı bir ortamda yeni yatırımlar oldukça sınırlı kaldı.
Risk sermayesi ve melek yatırımcı destekli işlemler sırasıyla 97 ve 52 işlemle internet ve mobil hizmetler ile teknoloji en aktif sektörler olup birlikte yıllık toplam işlem sayısının yüzde 49’unu oluşturdu. Üretim, finansal hizmetler, enerji, sağlık ve lojistik ve ulaştırma da birleşme ve satın almaların en aktif sektörleri arasındaydı.
Sağlık, lojistik, e-ticaret, kimya ve ilaç sektörlerine olan ilgi pandeminin etkisiyle artarken turizm ve perakende sektörlerine olan potansiyel yatırımcı ilgisi önceki yıllara göre daha azdı.
Deloitte Türkiye, 2020’de Covid-19 salgını nedeniyle toplam işlem değerinde ve işlem sayısında küresel boyutta bir düşüş gözlemlenmesine rağmen Haziran ayında tamamlanan mega işlemlerin etkisi ve ertelenen işlemlerin tekrar canlanmasıyla sürecin yaz aylarında hız kazandığını belirtiyor ve küresel belirsizliklere rağmen pazarda iyi bir toparlanma olduğunu ve yabancı yatırımcıların Türkiye’ye olan güvenini koruduğunun altını çiziyor. Raporda son dönemde Türk lirasındaki dalgalanmanın Türk şirketlerini uluslararası yatırımcılar için daha cazip hale getirdiği söylenirken birleşme ve satın almaların finansal sorun yaşayan işletmeler için de bir seçenek olmaya başladığının üstünde duruluyor. Yılın ikinci yarısında satın alma işlemlerindeki belirgin artış ve Covid-19 aşısı ile ilgili olumlu gelişmelerin, 2021 yılına ilişkin iyimserlik yarattığı belirtiliyor.
ARAŞTIRMA HAKKINDA 2020 Yılı Birleşme ve Satın Almalar Raporu – Deloitte Türkiye
