İnat Etmek mi Geri Çekilmek mi?

Eğer birisi kötü bir karar aldığınızı somut kanıtlarla anlatsa yolunuza aynı şeritten devam mı edersiniz yoksa başka bir yöne mi geçersiniz? Yapılan bir dizi çalışmaya göre bunun cevabı durumdan duruma göre değişiyor. Alınan kararın hatalı olduğunu gösteren kanıtlarla karşılaşınca kararını değiştiren insanlar, kararında inat edenlere göre daha akıllı ama daha özgüvensiz olarak algılanıyor. Araştırmacılar çalışmalarına ABD’deki bir asansör konuşması yarışmasına katılan 84 girişimciyi inceleyerek başladı. Bu girişimcilerden 20’si potansiyel yatırımcıların geribildirimlerine göre asansör konuşmalarını düzenledi. Bu kişilerin finale çıkma olasılığı daha inatçı olan rakiplerinin neredeyse altı katıydı. Bunu izleyen bir deneyde denekler iş başvurusunda bulunan iki adayı, gerçekleştirdikleri bir münazaradaki performanslarına göre değerlendiren işe alım yöneticileriymiş gibi davrandı. Moderatör adayların savlarına yönelik bilgiler sunduktan sonra adaylardan biri, savını söylenenlere göre yeniden düzenledi. Deneklerin bir kısmına bir mühendis, diğer kısmınaysa bir motivasyonel konuşmacı aradıkları söylendi. Mühendis arayan denekler, geri çekilip savını düzeltmeye koyulan adayı seçerken diğerleri geri adım atmayıp inat eden adayı pozisyon için daha uygun buldu. Bunun sebebi iki pozisyon için farklı beklentilerin olmasıydı: Bir mühendiste aranan, aklın üstünlüğüyken bir konuşmacıda aranan şey özgüvendi.

Araştırmacılar bunu şöyle açıklıyor: “Birisi size özgüvenli görünmeyi amaç edinmişse bu kişinin fikrini değiştirmek akıl dışı olacaktır. Ancak araştırmamızın da belirttiği gibi, birisi akıllı görünmeyi amaçlıyorsa bunu yapmak daha akıllı bir hareket olacaktır.”

“The Self-Presentational Consequences of Upholding One’s Stance in Spite of the Evidence” - Leslie K. John ve ark. (Organizational Behavior and Human Decision Processes, 2019)